Koliko vam se puta dogodilo da se iz noćnog izlaska ili pića u gradu vratite s mirisima duhana u kosi i garderobi, a da čak ni vi, niti bilo ko iz vašeg društva nije povukao nijedan dim?
Pošto se i dalje ne zna kada će najava o zabrani pušenja na javnim mjestima biti sprovedena u djelo, ovakva slika će izgleda i dalje biti uobičajena u regionu.
U susjednoj Crnoj Gori neće – pošto je avgust 2019. godine donio veliku promjenu za Crnogorce i njihove goste. Počeo je da važi zakon koji zabranjuje pušenja u javnim, zatvorenim prostorijama.
Tako od prije nekoliko dana ukoliko zapalite cigaretu u nekom crnogorskom lokalu, uz piće možete da „popijete” i kaznu koja ide i do nekoliko hiljada evra. Pušenje je, prema novom propisu koji su crnogorski poslanici usvojili u julu, dozvoljeno u kazinima i u posebnim prostorijama u lokalima koji su prilagođeni zakonskim propisima.
Za razliku od BiH, u kojoj su pušački i nepušački dijelovi lokala uglavnom u istoj prostoriji, u Crnoj Gori prostorije za pušače moraju da budu posebno izolovane kako dim ne bi mogao da ide iz jednog u drugi dio.
Lider po potrošnji cigareta po pušaču
Crna Gora, država koja je evropski lider po prosječnoj potrošnji cigareta po pušaču – sa 4.125 cigareta – odlučila je izgleda da tome stane na put. Oko 35 odsto punoljetnih Crnogoraca puši, a u toj zemlji od raka pluća godišnje oboli oko 400 ljudi. Podaci Instituta za javno zdravlje Crne Gore pokazuju da duhan konzumira svaki deseti maljoletnik starosti od 13 do 15 godina.
Kakva je situacija u regionu?
Čuvena parola „pušiš k’o Turčin” izgleda može da ode u historiju, pošto je i ta zemlja zabranila pušenje na javnim mjestima.
Ako živite ili planirate da putujete u neku od zemalja regiona, naići ćete na različita pravila o zabrani pušenja na javnim mjestima:
- Hrvatska – djelimično zabranjeno u kafićima i pabovima, potpuno zabranjeno u restoranima
- Bosna i Hercegovina – nema zabrana, čeka se usvajanje Zakona o kontroli i ograničenoj upotrebi duhana, duhanskih i ostalih proizvoda za pušenje, kojim bi trebalo da bude uvedena potpuna zabrana
- Makedonija – potpuna zabrana u kafićima, pabovima i restoranima
- Slovenija – dozvoljeno u posebnim prostorijama u kafićima i pabovima, potpuno zabranjen u restoranima
Izvor: Evropska mreža za prevenciju pušenjai Svetska zdravstvna organizacija
Posljedice upotrebe duhana i izloženosti duhanskom dimu:
- ugrožava novorođenčad i prije i poslije rođenja
- pušenje u trudnoći povećava rizik za komplikacije; ugljen-monoksid prisutan u duhanskom dimu onemogućava da fetus koji se razvija dobije dovoljno kiseonika
- duhan je drugi vodeći faktor oboljevanja od kardio-vaskularnih bolesti, odmah iza povišenog krvnog pritiska, a 17 odsto smrtnih slučajeva izazvanih bolestima srca i krvnih sudova nastaje zbog upotrebe duhana i izloženosti duhanskom dimu
- pušenje povećava rizik oboljevanja od raka pluća i drugih malignih bolesti kao što su rak usne i usne šupljine, ždrijela, grkljana, jednjaka, želuca, mokraćne bešike, bubrega i mokraćovoda, gušterače, debelog crijeva, jetre, grlića materice i akutna mijeloidna leukemija
- udisanje duhanskog dima iz okoline značajno remeti normalno funkcionisanje srca i krvnih sudova; čak i kratka izloženost duhanskom dimu iz okoline može da ošteti zidove krvnih sudova
- ne postoji bezbijedan nivo izloženosti duhanskom dimu iz okoline; duhanski dim iz okoline uzrokuje brojne zdravstvene probleme kod odojčadi i djece, uključujući češće i jače napade astme, respiratorne infekcije, infekcije uha, i druge bolesti
- kod odraslih duhanski dim iz okoline uzrokuje i koronarnu bolest srca, moždani udar (šlag) i rak pluća i brojne druge zdravstvene probleme
- nepušači koji su izloženi duhanskom dimu kod kuće ili na poslu imaju za 25-30 odsto veći rizik da razviju koronarnu bolest srca
- rizik obolijevanja od bolesti srca i krvnih sudova se povećava sa svakom popušenom cigaretom
- duhan ne predstavlja opasnost po zdravlje samo onih koji ga koriste i onih koji su izloženi duhanskom dimu već se njegovi utjecaji odražavaju i na životnu sredinu
- postoji kontinuirano oštećenje životne sredine tokom svih faza životnog ciklusa duhana, od pripreme terena za gajenje duhana, preko gajenja, prerade duhana, proizvodnje duhanskih proizvoda i distribucije, do efekata potrošnje i otpada nakon upotrebe duhanskih proizvoda, čime se ugrožava i zdravlje stanovnika uključujući i djecu
Izvor: radiokameleon.ba / BBC
