U redovnim okolnostima, prijevremeni izbori za gradonačelnike Trebinja i Doboja, raspisani za 17. februar iduće godine, bili bi optimalan način da se utvrdi da li se i u kojoj mjeri promijenilo političko raspoloženje građana cijele RS od 7. oktobra 2018. do tog datuma.
Međutim, prilike u ova dva regionalna centra jesu sve drugo, samo nisu standardne i konvencionalne. Tu dimenziju su, očigledno, imali u vidu i ljudi čiji je odlazak sa dosadašnjih funkcija razlog za vanredno izjašnjavanje birača u njihovim sredinama.
Komotnost s kojom je Obren Petrović odlučio da fotelju prvog čovjeka Doboja zamijeni klupama Predstavničkog doma Parlamenta BiH, a Luka Petrović poziciju vodeće figure u Trebinju funkcijom generalnog direktora Elektroprivrede RS, sigurno bi imala određenu dozu političkog rizika da se danas dešava u Banjaluci, Prijedoru, Bijeljini ili opštinama Istočnog Sarajeva. Ali, u gradovima u kojima su izbori raspisani to se ne događa, jer ključni akteri stoprocentno vjeruju da mogu sebi priuštiti takav luksuz.
Mada bi bilo za očekivati da u ambijentu previdivosti najuticajnije stranke bez oklijevanja otvore karte na sam nagovještaj odmjeravanja snaga, i dalje je prisutna konspiracija. Kada je riječ o Trebinju, u nezvaničnim procjenama pominju se tri moguća kandidata SNSD-a. Najizvjesniji adut vladajuće partije i na republičkom i na lokalnom nivou jeste aktuelni zamjenik gradonačelnika Mirko Ćurić. Ipak, za sada su u opticaju i imena Gordana Mišeljića, direktora Hidroelektrana na Trebišnjici i odbornika u gradskom parlamentu, te Dragoslava Banjka, predsjednika Skupštine grada.
Nebojša Vukanović, poslanik Srpske demokratske stranke u Narodnoj skupštini RS, ali i ličnost koja je sinonim za kritički odnos prema vlasti Milorada Dodika na prostoru Istočne Hercegovine, nema dilemu.
– Kandidat SNSD-a će biti Mirko Ćurić, kum Luke Petrovića, alfe i omege SNSD-a u Hercegovini. Luka vlada u Hercegovini kao Dodik u RS, i na ključna mjesta postavlja svoje marionete koje treba samo da ga slijepo slušaju i sprovode njegove preporuke. Ukoliko Miko Ćurić kao kandidat SNSD-a pobijedi na izborima on će tek formalno biti gradonačelnik, a stvarna vlast će biti u rukama Luke Petrovića, kao što on danas upravlja Hidroelektranama na Trebišnjici i donosi ključne odluke, a Gordan Mišeljić je samo formalno generalni direktor HET-a – kaže Vukanović za SrpskaCafe.
Budući da je sa osvojenih 4 298 individualnih glasova na nedavnim izborima za NSRS u izbornoj jedinici devet bio najuspješniji opozicionar u hercegovačkoj regiji, mnogi su požurili da promovišu upravo Vukanovića u protivkandidata SNSD-u. Međutim, Vukanović nije zainteresovan za učešće u ovoj trci.
Trebinje ne može biti reper, jer je u njemu središte Elektroprivrede, HET-a I Elektrohercegovine. U elektroenergetskom sektoru radi oko 2 000 ljudi koji su uglavnom glasači režima.
Nebojša Vukanović
– Tek sam postao poslanik, tražio sam povjerenje građana i treba da ga opravdam u Narodnoj skupštini RS, tako da sada nije vrijeeme za kandidaturu. SNSD ima komotnu skupštinsku većinu, opozicioni gradonačelnik bi bio snažno opstruisan i teško da bi nešto mogao uraditi u naredne dvije godine. Prošlo je vrlo malo vremena od izbora i, iako SNSD stalno pravi velike gafove i propuste, nažalost, građani to ne kažnjavaju na izborima, jer oni nisu slobodni i demokratski. Činjenica da se najvažniji investitor Rodoljub Drašković povukao iz Trebinja i Hercegovine zbog opstrukcija i reketa vlasti bila bi dovoljna da SNSD doživi težak poraz na izborima, ali vjerujem da, uprkos svemu, stvar nije zrela – smatra Vukanović.
Sagovornik SrpskaCafea razuvjerava posmatrače iz drugih dijelova RS, koji su skloni mišljenju da bi upravo predstojeći rezultati u Trebinju mogli da budu prvi pouzdani orijentir kada je riječ o uticaju dešavanja nakon opštih izbora na politički puls građana Srpske.
– Trebinje ne može biti reper, jer je u njemu središte Elektroprivrede, HET-a i Elektrohercegovine. U elektroenergetskom sektoru radi oko 2 000 ljudi koji su uglavnom glasači režima, a zloupotrebe u tom sektoru su uzrok ovakvih rezultata. Sa druge strane, Elektroprivreda RS je na koljenima, i to je posljedica višegodišnje pljačke i nekažnjenih zloupotreba – zaključuje Vukanović.
Ako se imaju u vidu njegova zapažanja, postaje shvatljivija neformalna saznanja da SDS i PDP u ovom gradu, faktički guraju jedni drugima “vruć krompir” u ruke. Iz Partije demokratskog progresa stižu podsjećanja da su oni posljednja dva puta kandidovali svoje ljude, te da je vrijeme da se i neko drugi iz opozicije prihvati tog posla, a u Srpskoj demokratskoj stranci ne pokazuju naročit entuzijazam da se uključe u duel bez mnogo šansi za uspjeh.
Takva skepsa ima uporište i u statističkim kretanjima. Naime, na posljednjim parlamentarnim izborima u RS, na području grada Trebinja, SNSD je dobio 9 271 glas, SDS 3 061, a PDP 1 656 glasova. Prednost vlasti bila je osjetna i na personalnom nivou, pa je Željka Cvijanović na izborima za predsjednika RS dobila 10 187, a Vukota Govedarica 6 795 glasova. Slični su i rezultati za srpskog člana Predsjedništva BiH – Miloradu Dodiku je pripalo 11 493, a Mladenu Ivaniću 6 243 glasa u Trebinju.
Kroz poređenje sa podacima sa lokalnih izbora 2016. dolazi se do saznanja da je podrška Trebinjaca SNSD-u na istom ili sličnom nivou, dok je opozicija izgubila osjetan broj simpatizera. Tada je Luka Petrović izabran za gradonačelnika sa 10 987, dok je Slavku Vučureviću dobijenih 7 955 glasova bilo nedovoljno za još jedan mandat na toj funkciji. Ipak, nije uvijek bilo tako, jer je situacija 2012. bila obrnuta. Tada su se za mjesto načelnika nadmetali Vučurević, kao kandidat bloka okupljenog oko SDS-a i PDP-a, Vukanović kao nezavisni kandidat, te Dobroslav Ćuk u ime SNSD-a. Prvi je pobijedio sa 6 552 glasa, drugi je imao 4 806, a treći 6 078 glasova. Dakle, uz dva kandidata izrazito kritična prema SNSD-u tada je, u zbiru, u Trebinju bilo 11 358 birača.
Kada je riječ o Doboju, gotovo svim posmatračima tamošnjih političkih kretanja, van ove sredine, nikada nije bilo jednostavno da dokuče misteriju u kojoj konflikti sa republičkog nivoa nemaju identičan odjek na lokalnom terenu. Takav proces ide prema kulminaciji pogotovo nakon opštih izbora 7. oktobra, dok se ide u susret vanrednim izborima 17. februara 2019. Nakon razlaza tzv. Obrenove grupe sa SDS-om, već je obzanjena kandidatura Borisa Jerinića za gradonačelnika, zvanično – u ime nezavisne liste “Zajedno za Doboj”.
Međutim, osim pokretača ovog ad hoc političkog projekta, Obrena Petrovića, iza ovakvog kadrovskog rješenja staje i većina gradskih odbora ostalih partija, od SNSD-a pa nadalje.
Sanja Vulić, članica Predsjedništva SNSD-a i šefica odborničke grupe te stranke u Skupštini grada Doboja, ranije je postala politički prepoznatljiva u ostatku RS upravo po oštroj retorici prema Petroviću i, tada, dobojskom SDS-u. Za nju ovakva situacija ipak nije iznenađujuća i može da se posmatra iz dva ugla.
– S jedne strane, pokazale su se ispravnim kritičke primjedbe koje je SNSD kao opozicija na gradskom nivou iznosio u prethodnom periodu. Tu, prije svega, mislim na potrebu koordinacije i saradnje Doboja i Vlade RS, a to se sada dešava. Takva pozitivna promjena za posljedicu ima drugi aspekt, a to je unapređenje infrastrukture i otvaranje novih radnih mjesta. Znači, sve ono što je odavno u interesu građana Doboja – kaže Sanja Vulić za Srpska Cafe.
Ona dodaje da je jasno da, zbog dosadašnjih rivalskih odnosa, u dobojskom SNSD-u neće biti sa prevelikim oduševljenjem dočekano objedinjavanje ranija dva suprotstavljena bloka na lokalnom nivou.
– Međutim, mi smo disciplinovana stranka i apsolutno poštujemo autoritet predsjednika naše stranke. Tako će biti i u ovom slučaju, kada i Milorad Dodik i Obren Petrović afirmativno govore o razlozima ovog partnerstva. Mi u dobojskom SNSD-u to razumijemo, tako da nema dileme da ćemo trezveno prihvatiti sadašnje relacije i, u tom smislu, neće biti nikakvih problema i prepreka s naše strane – smatra Vulićeva.
Ona poredi aktuelne razvojne trendove u Doboju sa “procvatom kakav je nakon sličnog političkog preokreta doživio Bratunac”, te vjeruje da će nova politička kombinacija dominirati u Doboju u “narednih 20 godina”.
Kada je riječ o sadržaju glasačkog listića u ovom gradu, 17. februara, sagovornica SrpskaCafea ocjenjuje da je jedino kandidatura Borisa Jerinića neupitna. Što se tiče ranije pominjanih solo-izbornih nastupa socijalista, koje u Doboju predvodi Srđan Todorović, te PDP-a, iz čijih redova je nagoviještena kandidatura Olivere Nedić, direktorke Centra za socijalni rad, Sanja Vulić ne krije skepsu.
– Kandidatura i pobjeda Borisa Jerinića uopšte ne dolaze u pitanje, prije svega zbog toga što iza nje stoje dvije najuticajnije opcije u Doboju, lista Obrena Petrovića i SNSD, a tu je i većina ostalih stranaka. Boris Jerinić za najveći dio SNSD-a ni ranije nije bio sporan, pogotovo ako se uzme u obzir njegovo ponašanje kao zamjenika ministra odbrane BiH povodom 9. januara, kada je racionalno i patriotski djelovao. Dakle, on je prihvatljiv kao faktor povezivanja. Što se tiče SP-a i Srđana Todorovića, oni su do sada bili lojalni partneri i na lokalnom i na republičkom nivou, tako da sam sigurna da će postupiti mudro i podržati Jerinićevu kandidaturu – kaže naša sagovornica.
Mi smo disciplinovana stranka i apsolutno poštujemo autoritet predsjednika naše stranke. Tako će biti i u ovom slučaju, kada i Milorad Dodik i Obren Petrović afirmativno govore o razlozima ovog partnerstva
Sanja Vulić
Ona zaključuje da su, u takvim okolnostima, bez šansi “ostaci nekadašnjeg SZP-a i njihova potencijalna kandidatkinja”, uz zapažanje da će “lagano da utihnu, jer su politička istorija, a i njihov lider već odlazi u prošlost”.
Zbog već poznatih političkih preokreta, rezultati opštih izbora više nemaju naročitu težinu u Doboju, ali nije na odmet podsjetiti da je “utakmica” Ivanić – Dodik u ovom gradu završena rezultatom 16 905 – 16 156, dok je “meč” Govedarica – Cvijanović imao skor 16 449 – 13 325. Brojke već imaju značaja u Ribniku, jednoj od šest preostalih opština u BiH čiji stanovnici izlaze na birališta 17. februara. Tu je, recimo, razlika između Dodika i Ivanića, u korist ovog prvog političara, teško dostižna u roku od četiri mjeseca – 2 705: 999. Ostale lokalne zajednice u kojima će biti glasanja nalaze se u FBiH, a u dvije sa većinskim ili značajnim prisustvom Srba, Grahovu i Petrovcu, ni ranije nije bilo nedoumica, jer su redovno bile uz opcije koje su u momentu izjašnajavanja dominirale u Banjaluci, odnosno RS.
I dok se približava novi “dan D”, sa malo potencijala da opravda ovaj zvučni naziv, opozicione stranke su, u nizu preispitivanja u postizbornom period, sigurno apsolvirale bar jednu lekciju. I to starijeg datuma, jer su se svojevremeno u Bileći, kada su održavani izbori za načelnika, između redovnih termina, prilično opekli, stvarajući dramatičnu atmosferu u kojoj su pobjeda ili poraz tretirani kao “pitanje života i smrti”. Danas je jasno – za punjenje baterija jednog bloka ili pražnjenje u slučaju drugog, potreban je duži period od nepunih pola godine, a prvu izbornu “crtu” nema smisla podvlačiti prije jeseni 2020. Osim ako se ne prave računice sa čuvenim trendom “prelijetanja”, ali to je već drugi “par rukava”.
Izvor: srpskacafe.com Autor: Saša Bižić
