Ogromni krater pojavio se iznenada u sibirskoj tundri prošle godine, a sada je otkriveno šta je uzrokovalo njegovo nastajanje.
Nije u pitanju samo jedan krater. Bila je to 17. rupa koja se pojavila na udaljenim poluostrvima Jamal i Gida na ruskom dijelu Arktika.
Prva rupa je primijećena 2013. godine, zbunjujući naučnike. Ali, sada je otkriveno da su krateri povezani sa klimatskim promjenama. Fotografije načinjene dronovima, 3D modeliranje i vještačka inteligencija pomažu u otkrivanju njihovih tajni.
– Posljednji krater je jedinstveno dobro očuvan, jer se površinska voda još nije nakupila u njemu dok smo ga istraživali, što nam je omogućilo da ga proučimo dok je netaknut propadanjem – rekao je Evgeni Čuvilin, vodeći naučni istraživač iz Instituta za nauku i tehnologiju Skolkovo u Moskvi.
To je takođe prvi put da su načnici uspjeli da uđu dronom duboko u krater, dosežući 10 do 15 metara ispod zemlje. Njihova otkrića objavljena su u časopisu “Geosciences” prošle sedmice.
Šta su otkrili? Uzrok kratera je izgleda metan.
Gas metan se stvara u šupljini u arktičkom ledu, uzrokujući pojavu humke na površini. Humka raste u veličini sve dok ne uzrokuje da led eksplodira, a masivni krater rezultat je takve eksplozije. Ono što je i dalje nejasno je izvor metana.
Permafrost, zamrznuto tlo koje se na temperaturi ispod nule nalazi najmanje dvije godine bez prekida, ogroman je prirodni rezervoar metana. Arktik se zagrijava dva puta brže od globalnog prosjeka. Topla ljeta su oslabila permafrost, olakšavajući izlazak gasa.
– Klimatske promjene, naravno, utiču na vjerovatnoću pojave kratera u arktičkom permafrostu – rekao je Čuvilin.
Iako su se ovi krateri pojavili u veoma retko naseljenom regionu, oni predstavljaju rizik za starosedelačko stanovništvo i naftnu i gasnu infrastrukturu. Rupe se obično otkriju slučajno helikopterom ili ih otkriju stočari.
Izvor: srpskacafe.com
